Ίων Δραγούμης

Ο Ίων (Ιωάννης) Στεφ. Δραγούμης (Αθήνα, 1878-1920) υπήρξε διπλωμάτης, πολιτικός, λογοτέχνης, άνθρωπος της σκέψης και της δράσης. Σε ηλικία δεκαεννέα ετών συμμετέχει στον «ατυχή πόλεμο» του 1897. Μετά τις σπουδές του στη Νομική εντάσσεται στο διπλωματικό σώμα. Πρωτοϋπηρετεί το 1902 στο Μοναστήρι και ιδρύει τη «Μακεδονική Άμυνα» συνεγείροντας Έλληνες στη Μακεδονία και στην Αθήνα. Με τον επιστήθιο φίλο του Αθανάσιο Σουλιώτη-Νικολαΐδη συνιδρύουν τις μυστικές οργανώσεις «Οργάνωση Θεσσαλονίκης» (1906) και «Οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως» (1908). Ένθερμος υποστηρικτής του δημοτικισμού, αρθρογραφεί συστηματικά από νωρίς στον Νουμά και το 1910 συμμετέχει στην ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Το 1915, κι ενώ έχει ανέλθει στον βαθμό του πρέσβη, παραιτείται από το διπλωματικό σώμα για να εκλεγεί ανεξάρτητος βουλευτής Φλωρίνης. Κατά την περίοδο του Διχασμού θα βρεθεί στο «αντιβενιζελικό στρατόπεδο» και τον Ιούλιο του 1917 θα εξοριστεί από τους Γάλλους στο Αιάκειο της Κορσικής. Αμέσως μετά την επιστροφή του από εκεί, τον Μάιο του 1919, θα εκτοπιστεί στη Γλώσσα της Σκοπέλου. Θα του επιτραπεί να επιστρέψει στην Αθήνα το φθινόπωρο του 1919. Στις 31 Ιουλίου του 1920, ύστερα από την απόπειρα κατά του Βενιζέλου στο Παρίσι, θα δολοφονηθεί στην Αθήνα από απόσπασμα των Ταγμάτων Ασφαλείας του Παύλου Γύπαρη. Όσο ζούσε, εξέδωσε τα βιβλία: Μαρτύρων και ηρώων αίμα, 1907, Σαμοθράκη (το νησί), 1909, Όσοι ζωντανοί, 1911. Μετά τον θάνατό του εκδόθηκαν από τον αδελφό του Φίλιππο: Το μονοπάτι, 1925, Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες και το Σταμάτημα, 1927. Το έργο-«κλειδί» για την κατανόηση του Δραγούμη, τα ημερολογιακά του τετράδια, παραμένει ακόμη, κατά μεγάλο μέρος, αδημοσίευτο. Η πλούσια αρθρογραφία του σε έντυπα της εποχής, όπως και η ογκώδης αλληλογραφία του δεν έχουν δημοσιευθεί παρά μόνον αποσπασματικά. Το αρχείο του φυλάσσεται στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών (ΑΣΚΣΑ).