Τσέρνομπιλ: Ένα χρονικό του μέλλοντος

Βασισμένο στη χειρότερη πυρηνική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας, την έκρηξη στον πυρηνικό αντιδραστήρα «νούμερο 4» του πυρηνικού εργοστασίου του Τσέρνομπιλ στις 26 Απριλίου του 1986 στην ουκρανική πόλη Πρίπιατ, η σειρά φαινόμενο έχει γίνει viral καθώς βρίσκεται στο νούμερο 1 στην τηλεοπτική κατάταξη όλων των εποχών του IMDb αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές από τον τύπο.

Συγκεκριμένα, στον διαδικτυακό τόπο IMDb, όπου οι θεατές ψηφίζουν τις εκπομπές που προτιμούν, το Τσέρνομπιλ έχει μέση βαθμολογία 9,7 αστέρια (στα 10) από περίπου 140.000 χρήστες. Έχει σπάσει κάθε ρεκόρ, παίρνοντας μεγαλύτερη βαθμολογία ακόμη και από σειρές όπως το Breaking Bad (9,5) του AMC, το Planet Earth II του BBC (9,5), ακόμη και το Game of Thrones (9,3).

Η συγκλονιστική σειρά του HBO για το Τσέρνομπιλ βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο αριστουργηματικό χρονικό της Σβετλάνα Αλεξίεβιτς Τσέρνομπιλ: Ένα χρονικό του μέλλοντος, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για το µεγάλο, όσο και σπαρακτικό αριστούργηµα της Αλεξίεβιτς, ένα από τα σηµαντικότερα βιβλία μαρτυριών του 20ού αιώνα, που, µετά την Άννα Φρανκ και τον ΠρίµοΛέβι, επανακαθόρισε την έννοια της λογοτεχνίας της µαρτυρίας. Ένα ολόπικρο βιβλίο απερίγραπτου ζόφου, που σελίδα τη σελίδα γίνεται ένα ευαγγέλιο απεγνωσµένης και παράφορης αγάπης.

Την 26η Απριλίου του 1986 µια σειρά εκρήξεων κατέστρεψε τον αντιδραστήρα του τέταρτου ενεργειακού µπλοκ στον πυρηνικό σταθµό του Τσέρνοµπιλ. Το ατύχηµα αυτό χαρακτηρίστηκε η µεγαλύτερη τεχνολογική καταστροφή του 20ού αιώνα. Η Λευκορωσίδα συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς (βραβείο Νόµπελ Λογοτεχνίας 2015), δέκα χρόνια µετά το «ατύχηµα», περιπλανήθηκε στην απαγορευµένη ζώνη –όχι χωρίς τίµηµα και για τη δική της υγεία–, µίλησε µε δεκάδες ανθρώπους, έψαξε αρχεία εφηµερίδων, ληξιαρχείων, νοσοκοµείων, αναζήτησε στην άλλοτε σοβιετική επικράτεια τα νήµατα των απωλειών. Εκατό από αυτές τις µαρτυρίες αποτέλεσαν το παρόν βιβλίο: µιλούν άντρες, γυναίκες, παιδιά, χωρικοί, στρατιώτες, µαθητές, πυροσβέστες, επιστήµονες, µελλοθάνατοι και συγγενείς µελλοθανάτων, µητέρες που γέννησαν παραµορφωµένα παιδιά, µαθητές που δε συναντιούνται πια στο σχολείο µα σε µονάδες λευχαιµικών ασθενών, αγρότες που ξεριζώθηκαν από την απαγορευµένη ζώνη, γονιοί που θάψαν τα παιδιά τους, γυναίκες που είδαν τους άντρες τους να λιώνουν ζωντανοί πριν πεθάνουν, γέροντες που αναθυµούνται τις παλιές προφητείες, κορίτσια που κρύβουν την καταγωγή τους γιατί αν την αποκαλύψουν δε θα βρουν σύντροφο στη ζωή τους.

«Μαγνητοφωνώντας τους, είχα την αίσθηση πως ηχογραφώ το µέλλον» γράφει η Αλεξίεβιτς στη µοναδική δική της µαρτυρία µέσα στο πολυφωνικό βιβλίο.

Πρόκειται για το µεγάλο, όσο και σπαρακτικό αριστούργηµα της Αλεξίεβιτς, ένα από τα σηµαντικότερα βιβλία του 20ού αιώνα, που, µετά την Άννα Φρανκ και τον Πρίµο Λέβι, επανακαθόρισε την έννοια της λογοτεχνίας της µαρτυρίας. Ένα ολόπικρο βιβλίο απερίγραπτου ζόφου, που σελίδα τη σελίδα γίνεται ένα ευαγγέλιο απεγνωσµένης και παράφορης αγάπης.

«Τα βιβλία της στηρίζονται στο ζωντανό υλικό των µαρτυριών απλών ανθρώπων, δικαιώνοντας τη γνωστή φράση του διάσηµου Εβραίου συγγραφέα Εlie Wiesel ότι ο 20ός αιώνας είναι ο αιώνας της µαρτυρίας, ή αλλιώς της φωνής των ανώνυµων που υπήρξαν τα θύµατα ιστορικών γεγονότων που υπονόµευσαν στο έπακρο τις αξίες του πολιτισµού µας: ολοκαύτωµα, γκουλάγκ, πολεµικές επιχειρήσεις εναντίον αµάχων, οικολογικές καταστροφές». Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου